Бұл мақалада қашықтықтан білім берудегі қазақ тілін оқытудың тиімділігі сөз етіледі. Қазақ тілі пәнін қашықтан оқытудың маңызы, пайдасы мен оқыту барысында пайдаланған қосымшыларым жайлы айтылады. Мұғалім қашықтан оқығанда қандай жағдайға назар аудару керектігі мен негізгі болуы мүмкін қателіктер жайлы мәліметтер беріледі.
Күндіз - түні үнемі еңбек ету, мәңгілік оқу, оқуға әбден жаттығу, соншалықты өжет болу қажет... Ол үшін әрбір сағат өте қымбат.
Антон Чехов
Бүгінгі күнде бәсекеге қабілетті болу көрсеткіші – білім деңгейімен өлшенуде. Ал, бұл істің шешушісі, әрине, мұғалім. Мен – қазіргі талаптарға сай білім қоржыны бар, ой-өрісім жоғары, үздіксіз ізденісте жүрген, жан-жақты дамып, қалыптасып келе жатқан қатардағы жаңашыл мұғаліммін. Біз білім алушыны қаншалықты жетілдірсек, дамытсақ, міне сол тұлға да қоғамда, елді соншалықты дәрежеде дамытады. Бұл мұғалімнің ізденісі ешқашан тоқтап қалмауы керек, тек дамуы керек, өзін үнемі жетілдіре түсуі керек деген сөз.
. Мұғалім үнемі жаңашылдыққа дайын болуы керек. Білім сапасына, оны оқытудың әдіс-тәсілдері мен технологиясына жоғары талаптар қойылып, оқушыны нағыз бәсекеге қабілетті тұлға ретінде тәрбиелеу мен білім беру – жаңашыл ұстазға қойылар басты талаптардың бірі болып саналады.
Интернет 2000-шы жылдардың басында білім беру процесінің маңызды қатысушысына айналды.Ал қазіргі кезде мұғалім немесе оқушының білім алуда маңызды рөлге ие. Біз әріптестерімізбен, оқушылармен және олардың ата-аналарымен мессенджерлерде сөйлесеміз, электронды журналды қолданамыз және Интернеттен қосымша материалдар іздейміз.
Қашықтықтан оқытуды табысты ұйымдастырудың алғышарты:
- оқушыдан күтілетін іс-әрекеттердің сипаттамасы;
- материалды мазмұны бойынша таңдау;
- оқу материалын құрылымдық ұйымдастыру, оны оқу үдерісіне қосу;
- жаттығу түрлерін таңдау;
- оқытудың интерактивті жүйелерін қолдану;
- иллюстрациялық серияларды, слайдтарды, графикалық кескіндерді қолдану[1].
Қашықтықтан оқытуда мұғалім келесі әдістерді қолданады:
- ақпараттық
- репродуктивті,
- проблеманы шешу,
- эвристикалық,
- зерттеу.
Қашықтықтан білім беруде жан – жақты тиянақты ойластырылған, тәжірибелермен байытылған сабақ жоспары оқушының терең білім алуына, шығармашылық ізденісте болуына ықпал етеді[2].
Қашықтан білім берудің мүмкіндіктері тоқталар болсам:
- Әр оқушымен жеке жұмыс жасау мүмкіндігі. Қашықтықтан оқыту технологиясы әр оқушымен жеке жұмыс жасауға көмектеседі. Бірақ қашықтықта мұндай тыныш адам өзін еркін сезінеді, чатта мұғалімге сұрақтар қояды және тапсырмаларды сәтті орындайды. Мұғалім оқуға деген қызығушылықты сақтау үшін осындай оқушыларға бейімділігіне сәйкес келетін қосымша тапсырмаларды таңдай алады. Қашықтықтан оқыту - бұл сіздің оқушыларыңызды жақынырақ танудың тамаша мүмкіндігі.
- Жан-жақтылығы. Қашықтан оқытудың негізгі артықшылықтарының қатарына оның жан-жақтылығы жатады. Кез-келген уақытта мектеп оқушысы өз бетінше білім ала алады. Өйткені, қазіргі білім берудегі басты нәрсе - нәтиже. Материалды меңгеру әр түрлі уақытта болуы мүмкін: бірнеше сағаттан бірнеше күнге дейін.
- Өзін-өзі тәрбиелеу. Мұғалімдердің, ата-аналардың және оқушылардың кері байланысы білім берудің бұл түрінде өзін-өзі тәрбиелеу үлкен рөл атқаратынын көрсетеді. Яғни, сіздің артыңызда мұғалімдер жоқ, қысым жоқ және тәлімгерлік тон жоқ. Оқушы уақытты ұтымды пайдалануды, материалды жақсырақ білуді үйрене алады.
- Мектеп оқушыларын қашықтықтан оқыту сізге сол немесе басқа себептермен сабақтан қалмауға мүмкіндік береді. Мысалы, егер оқушы науқас болса. Тек компьютерді қосып, виртуалды конференцияға қосылу жеткілікті. Бұл денсаулыққа зиянсыз. Сабақтан қалуды барынша азайтуға болады екен. Сондықтан, қашықтан оқыту, тіпті ұзақ сырқат кезінде немесе мектепке бара алмау кезінде де, жалпы ағымда қалып, басқа оқушылармен ілесуге көмектеседі.
- Ыңғайлы ортада білім алудың да маңызы зор. Көбіне балалар мектепке барғысы келмейді. Олар ол жерде ыңғайсыз, жағымсыз сезімде болуы мүмкін . Балалар көбінесе сыныптастарымен ортақ тіл таба алмайтыны жасырын емес.
Қашықтықтан білім берудің тағы бір артықшылығы - оқу материалдарының қол жетімділігі. Кез-келген оқулық немесе конспект электронды түрде оқылады. Барлық ақпаратты, қажет болса, Интернеттен табуға болады. Оқулықтарды және басқа оқу рефераттарын сатып алуға және іздеуге көп уақыт пен ақша жұмсамаудың қажеті жоқ. Маңыздысы, қашықтықтан оқыту оқушыларды сөмкелеріндегі күнделікті кітаппен бірге алып жүретін кітаптардың көптігінен босатады[3].
Қазақ тілі мен әдебиеті пәнін оқытудағы басты міндеттер - білімді, бәсекеге қабілетті, өз ойын жеткізе алатын болашақ мамандарды дайындау үшін білім беруде тиімді әрі қолайлы әдіс-тәсілдерді пайдаланып, оқушылардың қызығушылығын арттыру үшін сабақты түрлендіріп отыру, шығармашылық қабілеттерін арттыру. Қазақ тілі мен әдебиеті пәні оқушының жеке тұлға ретінде қалыптасуына да елеулі рөл атқарады.
Қазақ тілі және әдебиеті пәні мұғалімдері қазіргі кезде оқыту сапасын жақсарту мақсатында тіл үйретуде əлемдік озық тəжірибелерді, жаңа технологиялар мен əдістерді барынша қолдануда.
Қашықтықтан оқыту бұл жағдайда дәстүрлі білім беру мәселелерін шешудің қосымша құралы болып табылады. Желі ақпаратқа қол жетімділікті кеңейтеді, байланыстың саны мен сапасын арттырады және бүкіл оқу процесін күшейтуге мүмкіндік береді. Танымдық іс-әрекетті басқару процесінде мұғалімнің ең маңызды міндеттері:
- оқушының өз бетінше ізденуге, жаңа ақпаратты өңдеуге және қабылдауға, оны пайдалануға деген ынтасын қалыптастыру;
- Оқушының назарын өздігінен оқуға бағыттай алуы;
- Нақты мақсатқа назар аудару, әртүрлі дерек көздерінде әртүрлі тұжырымдалған ең қолайлы анықтамалар мен тұжырымдар беру;
- Жаттығудың орындалу тәсілдері туралы оқушыларға нұсқаулық беру;
- Оқушыны белсенділікке, шығармашылыққа, өз бетінше жұмыс істеуге баулу;
- Сонымен қатар, қашықтықтан оқыту технологиясының негізгі білім беру принципі оқытуды дараландыру болып табылады[4].
Қорыта айтқанда, жас өскелең ұрпақтың болашағы жарқын және армандары мен мақсаттарына қарай қадам жасаулары үшін қазіргі алып жатқан білімдері өте маңызды екені баршамызға белгілі. Сапалы білім – жарқын болашақ. Мұғалімдер мен ата-аналар болып қашықтан оқыту технологиясы бойынша қажетті білімдерді меңгерте аламыз деп нық сеніммен айта аламын.
Жалпы алғанда, қазақ тілі пәнінің мұғалімі тек қана өзінің пәндік саласын меңгеріп қана қоймай, қазақ тілі пәнін қашықтан тиімді оқыту жолдары мен ақпараттық – коммуникациялық технологияларды жетік меңгеріп, оқушыларға сапалы білім беруге жағдай жасауы тиіс.
Пайдаланылған әдебиеттер:
- Ақпараттық технология және қашықтықтан оқыту» Мұхамбетжанова С.Т. п.ғ.к., ББЖКБАРИ
- Бiлiм беру жүйесiн 2003-2005 жылға дейiн ақпараттандырудың Мемлекеттiк бағдарламасы.
- Пазылова Г.Қашықтықтан оқыту.Қазақстан мектебі//2005
- Б.Молдағалиев, А.Махимова, Г.Сатқанова. Интерактивті оқыту әдістері.// Қазақстан мектебі,2006/9
