Қазақстанның жер қойнауы табиғи ресурстарға бай: газ, мұнай, көмір, қара және түсті металдар.
Егер тарихқа терең үңілсек, Қазақстанға өз тәуелсіздігін алу үшін екі жүз жылдан астам уақыт қажет болды. Мыңдаған адамдар еліміздің бостандығы үшін күресті, олардың көпшілігі өз Отанының болашағы үшін қайтыс болды. Ежелгі ата-бабаларымыз қорғаған біздің жерді сайрам қаласы. Патшалық кезінде адамдар өлім мен әділетсіздікті, қайғы мен бақытсыздықты көрді, олар жоғалудың не екенін білді. Сондай-ақ, Қазақстан халқы біртұтас елдің бір бөлігі бола отырып, Ұлы Отан соғысы жылдарында белсенді қатысты. Қазақстаннан келген он мыңдаған батырлар жалпы жеңіске деген батылдық пен ерік-жігер танытты. Дәл осы адамдардың арқасында біз еркін және тәуелсіз мемлекетте өмір сүреміз. Мұның бәрі бірліктің, халықтың бірлігінің және жарқын болашаққа деген ортақ сенімнің арқасында.
Қазақстанның әрбір азаматы тәуелсіздік алған 1991 жылдың 16 желтоқсанын еске алады. Осы күннен бастап жиырма жыл өтті. Бұл бүкіл Қазақстанды мерекелейтін ірі оқиға. Мен өз Отаныма отбасым, достарым және бейбіт аспан үшін ризамын.
Қазіргі Қазақстан-тұрақты экономикасы және болашаққа ұтымды жоспары бар тәуелсіз, егемен, демократиялық мемлекет. Бүгінде Қазақстан өзін, өзінің құқықтары мен мақсаттарын батыл мәлімдейді. Біздің еліміздің Елбасы - шын мәнінде дана адам, нәзік саясаткер, стратег және нағыз патриот Н.Ә. Назарбаев. Оның арқасында біз тұрақтылық пен өркендеуге қол жеткіздік. Тәуелсіздік алғаннан кейін экономика, ғылым, мәдениет дами бастады. Әрине, елімізге өз мемлекетін "құруды" бастау, дағдарыстан шығу, жұмыссыздықты еңсеру оңай болған жоқ, бірақ біз осы қиындықтардан өттік. Біз аяққа тұрдық, енді біздің еліміз алға жылжуды жалғастыруда. Тәуелсіздік жылдарында біз аз жасаған жоқпыз: мықты мемлекет құрдық, ең серпінді экономикалардың бірін құрдық, адамдардың өмір сүру деңгейін жақсарттық. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев әрқашан халықты бірінші орынға қояды. Адамдар оған сенеді және бұл адамды жақсы көреді.
Қазақстан Республикасының Президенті Конституцияның кепілі болып табылады. Конституция-кез келген қазіргі заманғы мемлекеттің негізгі заңы, сондай-ақ ертеңгі күннің тұрақтылығының кепілі. Оның бірінші мақаласында Қазақстан демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет болып табылады, оның ең жоғары құндылығы оның халқы болып табылады.
Біздің еліміз көп ұлтты, және бұл тағы бір артықшылық, өйткені біз бәріміз біртұтас, және бізді Отанымыз, достық, құрмет, өзара көмек және ортақ мәдениет біріктіреді. Қазақстанда он бес миллионнан астам адам, жүзден астам ұлт пен ұлыстың өкілдері біртұтас отбасы болып өмір сүреді. Мұның бәрі бір-біріне жақсы көзқарас пен жанашырлықпен бірге жүреді. Қазақ, орыс, ұйғыр, неміс, корей, татар тілдерінде кітаптар мен газеттер шығарылады, ұлттық театрлар, эстрадалық ансамбльдер жұмыс істейді, радио мен теледидарда ұлттық бағдарламалар беріледі.
Мемлекеттің бейбітсүйгіш саясаты, зияткерлік және экономикалық әлеуетті дамыту — Болашақ игіліктің кепілі. Қазақстанның символы ретінде біздің жаңа әсем елордамыз Нұр-Сұлтанды есептеуге болады. Ол қысқа мерзім ішінде қайталанбас, заманауи мегаполиске айналған, Қазақстанның күші мен күшін бейнелейді.
Ұлт көшбасшысының айтуынша, Тәуелсіздік - "барлық қазақстандықтар үшін ең қасиетті құндылық".
Жыл сайын 16 желтоқсанда біз Қазақстан Республикасының Тәуелсіздік күнін атап өтеміз.
Көптеген ғасырлар бойы қазақ халқы тәуелсіздік пен егемендік үшін күресуге тура келді. Тәуелсіздікке апарар жол күрделі болды.
Арқасында талпыну, бейбітшілік, келісім мен тату көршілік басқа халықтар, ол жоғалып тарих толқынында арқылы онжылдықта алды мемлекеттілікті қалпына келтіру.
Елімізде қуаныш пен үміт ұялататын жақсы өзгерістер болып жатыр. Демократиялық негізде халық алғаш рет президентті сайлады. Конституция қабылданды. Қазақстанды әлемнің жүзден астам елі мойындады. Ол бірқатар халықаралық ұйымдардың мүшесі болды. Қазақ тілі мемлекеттік тіл мәртебесіне ие болды. Республика Парламенті жаңа мемлекеттік рәміздерді қабылдады: Елтаңба, Әнұран және Ту.
Біздің Елтаңбамыз – бұл әлем тұтастығының және мемлекет-отбасы түпдерегінің символы, бұл қанатты арман мен шығармашылық қиял ұшуының бейнесі, бұл – мемлекеттің жолбасшы жұлдызы.
Біздің туымыз-бұл көгілдір бұлтсыз аспан-Қазақстанның барлық халықтарының бірлігінің символы. Бұл елдің өмірі мен дамуының символы. Бұл көпұлтты егемен мемлекеттің мақтаныш, еркіндік сүйгіш рухын құрметтейтін, барлық достас халықтар мен ұлттарға өз құшағын ашуға дайын дала халқының жанының кеңдігінің символы.
Біздің әнұранымыз-қазақ халқының бүкіл өмірін бейнелейтін салтанатты ән. Онда ол өзінің бүкіл тарихында бастан кешкен қиындықтар, тәуелсіздік үшін ерлік күресі туралы айтылады. Онда бейбітшілік пен достықты, бақытты болашаққа деген сенімді жариялаған халықтың ұлылығы естіледі.
Отан-ең маңызды, ең қымбат сөз. Бұл сөзбен біз мектепті, отбасын, Үлкен Қазақстан Республикасын түсінеміз.
Қазір XXI ғасыр-жас мемлекеттің тірегі болатын жаңа ұрпақ ғасыры. Біз оқуға көп көңіл бөліп, барынша білім алуға тырысуымыз керек. Жаңа мыңжылдықтың мемлекетіне білімді, белсенді адамдар қажет. Мемлекеттің болашағы бізге байланысты болады. "Қазақстанға ұлтымыздың әлеуетін оятуға және іске асыруға мүмкіндік беретін зияткерлік революция қажет", – дейді Н.Ә.Назарбаев.
Тәуелсіздіктің 30 жылдық мерейтойы – өз тарихында тұңғыш рет заманауи мемлекет құра алған Қазақстан халқының ұлы тарихи жетістіктерінің символы. Тәуелсіздіктің жиырма бес жылы Қазақстан үшін прогресс пен орнықты даму дәуіріне айналды. Осындай қысқа мерзім ішінде тұтас мемлекеттің дамуы үшін Қазақстан табысты деп аталуға және бүкіл Орталық Азия өңірінің көшбасшысы болуға лайық екені ешкімге құпия емес. Осы уақыт ішінде біздің мемлекетіміз экономикасы, саясаты және әлеуметтілігі қарқынды дамып келе жатқан саяси тұрақты ел ретінде қалыптасты.
Осы мақсаттарға қол жеткізу үшін елде тарихи маңызды экономикалық және саяси реформалар жүргізілді, бұл жаһандық сын-қатерлерге жауап беруге және бүкіл қоғамның мүдделерін іске асыруды қамтамасыз етуге қабілетті тиімді мемлекеттік жүйе құруға мүмкіндік берді. Алайда, қазақстандық басқарудың басты қағидаттары қазақстандықтардың әл – ауқаты, өмірдің жоғары сапасына қарай жүйелі және мақсатты қозғалыс болғанын және солай болып қала беретінін ұмытпаған жөн.
Ескі халық даналығы айтқандай:"тарихсыз болашақ жоқ". Мемлекеттің Тұңғыш Президенті Н.Ә. Назарбаев өзінің кітабында бұл туралы да айтқан: елдің қазіргі жағдайы-бұл өткеннің көрінісі [1]. Сондықтан біздің республикамыздың халықаралық мойындалу, әлемдік қоғамдастыққа табысты кірігу жолында өткен тар жол, тайғақ кешуді байқау өте маңызды.
Алайда, кейбір қиындықтар болды - республика әлі де рубль аймағында болды. Мәскеу теріс тенденцияларды күшейтетін ақшаның жүйесіз шығарылымын жүргізді. Мәселені шешу түрінде Қазақстан бір және екі жолды таңдай алды: ақша массасын тарылту немесе бағаларға қатаң мемлекеттік бақылау орнату. Екінші тармақ белгіленген экономикалық реформалардың мәніне сәйкессіздігіне байланысты жүзеге асырыла алмады. Қаржы жүйесін тұрақтандыру үшін Қазақстан ұлттық валютаны енгізуге кірісті [2]. Жалпы, ұлттық валютаны әзірлеу өте қысқа мерзімде – бар болғаны бір жылдың ішінде жүргізілді. Осылайша, 1993 жылғы 15 қарашада Республика егемендік нышандарының бірі — валютаны-теңгені тапты. Теңгені енгізу аса күрделі мәселе болып шықты: ақша – кредит, салық, бюджет, кеден және сыртқы сауда саясаты саласында барынша қысқа мерзімде шаралардың тұтас кешенін әзірлеуге тура келді. Нәтижесінде Қазақстан гиперинфляцияны тежей алды: оның деңгейі 1993 жылғы 2265 – тен 1995 жылы 60% – ға дейін төмендеді, 1998 жылы инфляция Тарихи ең төменгі деңгейге-1,9% - ға дейін төмендеді. Бүгін, 30 жылдан кейін, теңгені енгізу елдің экономикалық егемендігін қамтамасыз ету үшін нақты базаға айналғанын атап өтуге және бағалауға болады. Нарықтық экономиканың тағы бір маңызды белгілері-бұл мемлекет пен қоғамның барлық мүшелерін қаржы құралдарымен жинақтайтын және қамтамасыз ететін генератор ретінде әрекет ететін банк жүйесі. Орнықты, икемді және тиімді банк инфрақұрылымын құру — Қазақстандағы экономикалық реформаның аса маңызды міндеттерінің бірі. Банк жүйесін бөлу бойынша екі деңгейлі құрылым құрылды.
Ұлттық банк мемлекеттің орталық банкі болып табылады және банк жүйесінің жоғарғы деңгейін білдіреді. Барлық басқа банктер банк жүйесінің төменгі деңгейін білдіреді. Бұл бақылау көмегімен мемлекеттің ақша-кредит саясатының тиімділігін арттыруға мүмкіндік берді. Қазіргі уақытта республиканың банк жүйесінде 34 Екінші деңгейдегі банк жұмыс істейді, оның ішінде резидент емес банктердің 9 еншілес банкін қоса алғанда, 14 шетел қатысатын Банк, сондай-ақ "Қазақстанның Даму Банкі" мемлекеттік АҚ (ҚДБ) [3].
Қорытындылай келе, Тәуелсіздіктің 25 жылы ішінде бүкіл ел күштерін біріктірудің көмегімен әлеуметтік тұрақтылық қоғамы құрылды, оның негізгі бағыты Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамының құндылықтары болды. Қазақстан мемлекеттік тәуелсіздік алған сәттен бастап Президент Н.Ә. Назарбаев халық алдына әлеуметтік бағдарланған нарықтық экономикасы бар қуатты егемен мемлекет құру міндетін қойды. Әлеуметтік жаңғырту экономикалық бостандықтар мен әлеуметтік прогресс мұраттарын өзіне органикалық сіңірді, қоғам мен әрбір адамның әл-ауқатының өсуі үшін жағдай жасады, қарқынды дамып келе жатқан еңбек нарығын құруға ықпал етті. Естеріңізге сала кетейік, 30 жыл ішінде бала туу деңгейі 60 пайызға өсті. Жыл сайын Қазақстан ана болу үшін неғұрлым қолайлы елдер рейтингінде көтеріледі. Біз қазақстандықтардың өмір сүру ұзақтығын арттыруға қол жеткіздік. Біздің мемлекетіміздің басты назарында еңбек адамының мүдделері жатыр. Мемлекет қазақстандықтардың оқуы және кәсіби дағдыларын тұрақты түрде жетілдіру үшін жағдайлар жасайды, әрбір мүдделі азаматтың еңбек бостандығына және лайықты жалақы алуына конституциялық құқығын қамтамасыз ету үшін өндірістер, инфрақұрылымдық және өзге де объектілер салады. Мұның бәрі өз болашағы мен еліміздің болашағы үшін сөзсіз сенімділікке әкеледі..
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Послание Главы государства Н.А. Назарбаева народу Казахстана «Казахстанский путь – 2050: Единая цель, единые интересы, единое будущее» // Казахстанская правда, 2014, 18 января.
2. Телемтаев М.М. Системная философия («Саф Сана»: Идея, Нация, Страна). Алматы: ИЦ ИНФОПРЕС, 2001. 210с.
3. Назарбаев Н.А. Астана - великая эпоха и стратегический вектор Казахстана // Казахстанская правда, 2013, 6 июля.
4. «Социальная модернизация Казахстана: Двадцать шагов к Обществу Всеобщего Труда» // Казахстанская правда, 2012, 10 июля.
5. Лапуста М. Г., Никольский П.С. Современный финансовокредитный словарь. - М.: ИНФРА-М, 2009.
6. Турысбеков Е. Программа пяти институциональных реформ является конкретным шагом на пути реализации курса «Мәңгілік Ел» - С. Мажитов // КАЗИНФОРМ. – 2015, 8 мая
7. А. Куркчи, С. Примбетов. Великий Тюркский Эль. // Казахстанская правда, 1997, 28 февраля.
8. Из истории казахов: Алматы: ТОО «Жалын» баспасы», 1999. - с. 528.
9. Т. Омарбеков. Шедший много веков к понятию «Мәңгі ел» многострадальный казахский народ достоин им стать // Zakon.kz, 2014, 21 февраля.
10. З. Кабульдинов. Великой степи достояние. Международный научно-популярный исторический журнал «Мәңгілік Ел» № 1(3) 02.2014. - с. 32-34.
