«Күлтегін» жыры

Бөлім:

Көнеден жеткен жәдігерлер

Педагогтің аты-жөні

Алтынай Баймамырова 

 Күні: 

 Сынып: 7 

 Қатысушылар саны: 

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

«Күлтегін» жыры

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

7.1.2.1. Әдеби шығармадағы тұлғалық болмысты     гуманистік тұрғыдан талдау

7.2.4.1 Шығармадағы оқиға желісін өзіндік көзқарас тұрғысынан дамытып жазу
 

Сабақтың мақсаты

Оқушылардың барлығы орындай алады:  Әдеби шығармадағы  тұлғалық болмысты гуманистік  тұрғыдын талдай алады.

 Оқушылардың көпшілігі орындай алады: Әдеби шығармадағы  кейіпкерлердің    бейнесін     жасалу тәсілі тұрғысынан анықтайды

Кейбір оқушылар орындай алады:Әдеби шығармадағы образдарға талдау жасай отырып,жыр мәтініндегі сөздердің мағынасын ашады, тіліне талдау жасайды сөздікпен жұмыс жасай отырып,,ауыз әдебиетіндегі  батырлар жырымен үндестігін  салыстырады.

Бағалау  критерийі

1. Шығарма мазмұнын, идеясын түсінеді;
2. Әдеби шығармадағы тұлғалық болмысты гуманистік тұрғыдан     талдайды;
3. Жырдың композициясы     туралы біледі, саралау жұмыстарын жасайды;

Тілдік мақсаттар 

Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер:Күлтегін, Білге Қаған,Тоныкөк,Ежелгі дәуір әдебиеті,

Орхон  ескерткіштері, түркі халқы 

Диалог құруға/шығарма жазуға арналған пайдалы тіркестер: Жалаңаш халықты тонды

Кедей халықты бай қылдым.

Аз халықты көп қылдым,

Тату елге жақсылық қылдым

(Күлтегін)

Құндылыққа баулу 

Өмір бойы білім алу: таным, талант, сыни тұрғыдан ойлау арқылы білімге деген сүйіспеншілікті қалыптастыру. Ақыл, дене, қарым-қатынас, мінезді дамыту. Оқушылардың өз бетімен білім алуына қажетті дағдыларды қалыптастыру.

Әдіс-тәсілдер

 «Менің баспалдағым»

Пәнаралық байланыс

Тарих, әдебиет, өзін-өзі тану

Алдыңғы оқу 

Қыз Жібек» жырымен «Күлтегін» жырының үндестігі мен айырмашылығы жайлы («Қос жазба күнделігі»)

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

 Басталуы 7мин.

Үй тапсырмасы тексеріледі. 

Сабақтың тақырыбы, оқу мақсаттары, бағалау критерийлері таныстырылады.

Күлтегін» жыры туралы бейнематериал (0,5 минут) бір сәтімен жұмыс жасатамын, сұрақтар қою арқылы диалогке тартамын:

1. Кадрда не көрсетілген?
2. Көріністі сипаттап берсеңіздер? ..
3. Не туралы баяндалды деп ойлайсыздар?

Сонымен бүгін біздің сабағымыздың тақырыбы не туралы деп болжайсыздар?

Сабақта ол туралы қандай мәлімет білгілеріңіз келеді?

Болжау» (Топтық жұмыс)

Оқушыларға мәтін мазмұнынан хабар беретін суреттер беріледі.

1.Бейнеролик көрсету

Сұрақтарға южауап беру

Дескриптор:

1.Суретті болжайды;.2.Мәлімет жинайды ;

.3.Сипаттап айтады;

Бағалау: «Екі жұлдыз, бір тілек»

 Слайд№1

Суреттер, А3 парағы, маркер, оқулық,

Интернет сайттары

«Тоныкөк, Білге, Күлтегін» https:kaztubekz\video\.95948 бейнематериал

 Ортасы 

30 мин

«Ойлан, жұптас, талқыла»

Орхон түріктері – Орталық Азиядағы түркі тілдес тайпалардың ашина бастаған конфедерациясы. Қытай деректері алғашқы “бес жүз үйлі Ашина” тайпасы Солт. Қытайдағы Шэньси аймағының батыс бөлігін мекендегенін айтады. Бұл жерді ғұндар мен сәнбилер жаулап алғаннан кейін, 265 – 460 ж. О. т. ғұндар мемлекетінің құрамында болады. 5 ғ-дың ортасында ғұндарды тобастар жеңген соң О. т. Алтайдағы жужандарға қашып барды. Мұнда олар темір өндіруді меңгерді де, бірте-бірте жауынгер қауымға айналып, Түрік қағандығын құрды. О. т-н 8 ғ-дың ортасына таман ұйғырлар өзіне бағындырғанымен, олар 10 ғ-ға дейін өз автономиясы мен аумағын сақтап қалды. О. т. негізінен мал ш-мен, темір өңдеу кәсіпшілігімен айналысты. Археол. деректер қолөнердің де дамығандығын растайды. Олар қалдырған Орхон жазба ескерткіштері адамзаттың баға жетпес мәдени мұралары болып табылады.

Суреттен алған мәліметтерді толықтыру үшін мәтінмен жұмыс жасатау:

Тапсырма 3. (Ж, Т) Үлестірме қағаздағы және кітаптағы  мәтінмен жұмыс жасату.

1)Мәтінді жұппен  оқу (3 минут)

2)Мәтінді топпен талқылау(5мин)

1-топ: Жырдың тақырыбы мен идеясы

2-топ: Кейіпкерлер әлемі

3-топ:Күлтегіннің жеке тұлғалық қасиеті мен ұлылығы

4-топ: Жырдың көркемдік ерекшелігі.

Дескриптор:Оқушылар жырдың тақырыбы мен идеясын ашады;

Күлтегіннің жеке тұлғалық қасиеті мен ұлылығын саралай отырып, дәріптейді;

Жырдың көркемдік ерекшелігіне талдау жасайды

Күлтегін жазуы —ежелгі түркі жазба ескерткіші. Моңғолиядағы Қарабаласаған қаласының қираған орнынан солтүстікке қарай 40 км жерге, Орхон өзені бойындағы Эрдени Цзу монастырының (8 ғасыр) жанына орнатылған. Ескерткіштің биіктігі 3,15 м., ені 1,34, қалыңдығы 0,41 м. Тас бағана бес бұрышты қалқан тәрізді, қырларында айдаһардың суреттері мен қаған таңбалары бейнеленген. Күлтегін ескерткіші туралы алғашқы мәліметтер 19 ғасырдағы батыс зерттеушілерінің еңбектерінде жариялана бастады. Екі құлпытастағы құпия жазуларды түркітанушылар көпке дейін оқи алмай келді. Ғалымдар арасында тастағы белгісіз жазуларды көне кельт, гот, грек, славян, Скандинавия, финн, тіпті моңғол немесе қалмақ жазулары деген тұжырымдар болды. !

Тапсырма5 «Эйкель диаграммасы» әдісі бойынша  топтық жұмыс жасату.

1 «.Алпамыс батыр»жыры

2. «Қобыланды батыр» жыры

3. «Күлтегін» жыры

«Кейіпкер немесе идея»

Дескриптор: «Күлтеген» жырын  жалғастырып оқи отырып, бөлімдерге бөледі;

Әр бөлімге  атау береді;

Өзіміз білетін батырлар жырымен салыстыра отырып, саралау, талдау жұмыстарын жасайды:

Бағалау

Сергіту сәті:Достар, «Мәңгілік ел»деген ұғымды қалай түсінеміз? «Мәңгілік ел» идеясының бастау бұлағы болып табылытын «Күлтегін» жырын бірге тыңдайық! 

1 Ежелгі дәуір әдебиеті қандай кезеңдерге бөлінеді?2.Орхон ескеркіштерінің мағызы қандай?3.Сырын ашқан ғалымдар кім?

4.Түркі халықтарының тарихы туралы не білесің?5.Неліктен Күлтегін батырдың аты тарихта ерекше аталады?

Жырдың тақырыбы мен идеясы қандай?

Дескриптор:

1.Жыр негізінде қойылған сұрақтарға жауап береді;2.Тың деректер келтіреді;3.Жырдан үзінді оқи отырып, талдау, саралау жұмыстарын жүргізеді;

1)Мәтінді жұппен оқу (3 минут)

2)Мәтінді топпен талқылау(5мин)

1-топ: Жырдың тақырыбы мен идеясы

2-топ: Кейіпкерлер әлемі

3-топ:Күлтегіннің жеке тұлғалық қасиеті мен ұлылығы

4-топ: Жырдың көркемдік ерекшелігі.

1 «.Алпамыс батыр»жыры

2. «Қобыланды батыр» жыры

3. «Күлтегін» жыры

«Кейіпкер немесе идея»

1 Ежелгі дәуір әдебиеті қандай кезеңдерге бөлінеді?2.Орхон ескеркіштерінің мағызы қандай?3.Сырын ашқан ғалымдар кім?

4.Түркі халықтарының тарихы туралы не білесің?5.Неліктен Күлтегін батырдың аты тарихта ерекше аталады?

Жырдың тақырыбы мен идеясы қандай?

».

Бірін –бірі бағалау

Бағалау:

1. Не оңай болды?
2. Не қиын болды?

Тағы да не нәрсе туралы білгіңіз келетіні жайлы әңгімелесіңіз?

сурет қималар

слайд

ОӘК

материалдары

Соңы 

8мин

Оқушылар сабақтан алған дағдыларының қай сатыда екенін білдіру үшін өзім жеттім деген баспалдағын қарындашпен бояп көрсетеді

Слайд 

Қосымша 

Саралау – Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз

қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз?

Бағалау - Оқушылардың

Үйренгенін тексерудіҚалай жоспарлайсыз?«Жетістік баспалдағы» әдісі

Пəнаралық байланысҚауіпсіздік жəне еңбекті қорғау ережелеріАКТ-менбайланысҚұндылықтардағы байланыс

Рефлексия

Сабақ / оқу мақсаттары шынайы ма?

Бүгін оқушыларне білді?

Сыныптағы ахуал қандай болды?Мен жоспарлаған саралаушаралары

Тиімді болдыма? Мен берілгенУақыт ішіндеүлгердім бе? Менөз жоспарымақандай түзетулер енгіздім жəне неліктен?

Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз.

Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес

келетінсұрақтарғажауапберіңіз.

Қорытынды бағамдау

Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1:

2: