Мақсаты: Оқушылардың тілге деген қызығушылығын ояту. Мемлекеттік тілдің қолдану аясын кеңейту, мәдениетін көтеру.
Сөздерді орынды қолдана білуге, мәнерлеп оқи білуге, жүрегімен қабылдауға дағдыландыру.
Ана тілін құрметтейтін, мақтан ететін саналы азамат тәрбиелеу.
Көрнекілігі: қанатты сөздер, мақалдар, тақпақтар, ойын. жұмбақ
Жұмбақ шешу: Пернесіз, тиексіз
Күйі келсе, ағылып кетеді.
Буынсыз, сүйексіз
Тежеуін білмесе, етіңнен өтеді, сүйекке жетеді.
Жүрісі: Мұғалім сөзі: Ана тілі. .. Бұл туралы қаншама айтылып келеді. Ал ана тілінің құдіретін қанша айтсақ та артық болмайды. Бала кезінде балдай сорып, ана сүтімен бойға сіңген қасиеттер туған тілдің арқасында ғана дариды. Балалық адамның ең бір сүйікті шағы ғана емес, балалық шақ- болашақ өміріңнің беташар баспалдағы да. Туған тілге днген сүйіспеншілік бала кезден басталмаса, кейін қиын соғады. Айналаңдағы адамдарға, өзің өскен ортаның табиғаты мен халқыңның мәдениетіне, дәстүріне деген көзқарас та туған тіліңді білуден басталады.
Қуан, далам! Қуанатын күн бүгін.
Серпіп таста! Мұңды жүрек түндігін.
«Тіл туралы» Заңым енді күшіне
Паш еткендей, кескен жаңа кіндігін.
-Топтарға біріктіру
-Психологиялық дайындық
Ана әлдиімен дарыған,
Қастерлеймін тілімді.
Шұбарлатпай достарым
Ардақта ана тіліңді.
Оқып ана тілімді
Болып өсем білімді.
Өз тіліммен жеткізем
Жүректегі үнімді.
1. Тіл – құдірет (тіл туралы тақпақтар айту)
1)« Мен қазақтың тілімін» Оразақын Асқар
2) «Тіл туралы» Әбділда Тәжібаев
3) «Туған тілім» Дихан Әбілов
4) «Үш бақытым» Мұқағали Мақатаев
5) «Туған тіл» С. Торайғыров
2». Қанатты сөздер» (тіл туралы нақыл сөздер)
1)Тіл – ішкі сырды сыртқа шығаратын құрал. (Ж. Аймауытов)
2)Тіл қаруы – сөз, сөз қаруы – ой. Ақылды ой, алғыр сөз адамның ең жоғарғы қасиеті. (Ғ. Мұстафин)
3)Тіріні көрге салар да – сөз, өліні тірілте алар да – сөз. (Әлішер Науаи)
4)Сөзіне қарап кісіні ал,
Кісіге қарап сөз алма.
Шын сөз қайсы біле алмай
Әр нәрседен құр қалма. (А. Құнанбаев)
5)Кімде – кім қазіргі уақытта ана тілін, өзінің әдебиетін сыйламаса, бағаламаса, оны сауатты, мәдениетті адам деп санауға болмайды. (М. Әуезов)
6)Жоғалып өшіп кеткен тілдердің қайта тіріліп келмейтіні белгілі. Жаңадан тіл пайда болмайды. Тілдердің пайда болу дәуірі біткен. Сондықтан қазіргі барымызды мәпелей білуіміз керек. (Ш. Айтматов)
3. Мақал – сөз мәйегі (тіл туралы мақалдар)
1). Тіл- түпсіз, ой- түпсіз.
Ми ойлағанды тіл тындырады.
Тіл қылыштан да өткір.
2)Бал тамған тілден, у тамар.
Тіл жарасы бітпес.
Басқа пәле тілден.
3)Сөз тапқанға қолқа жоқ.
Ұлы сөзде ұят жоқ.
Жақсы сөз- жарым ырыс.
4)Тіл тас жарады, тас жармаса, бас жарады.
Өтірік сөз жанға қас.
Піл көтермегенді, тіл көтереді.
5)Жер астында жатқанды, қазбай қарап тіл табар.
Жақсы байқап сөйлер, жаман шайқап сөйлер.
Аңдамай сөйлеген, ауырмай өледі.
6)Жаным десе- жан семіреді.
Құр сөзден мән шықпайды.
Құрғақ сөз бас ауыртар.
7)Тіл- көңілдің кілті.
Жылататын да, жұбататын да – тіл.
Әдеп басы- тіл.
4. »Әрі оқу, әрі ойын» Екі тілді қатар үйренеміз.
Ана тілің – арың бұл,
Ұятың боп тұр бетте.
Өзге тілдің бәрін біл
Өз тіліңді құрметте.
День- күн, ночь –түн. Кемпір-бабушка, көбелек-бабочка. Соль-тұз, осень-күз. Слово-сөз, глаза-көз. Молоко-сүт, жди-күт. Фрукты-жеміс, победа- жеңіс. Замок-құлып, класс-сынып. Плита-пеш, петух-әтеш. Осень-күз, сто-жүз. Печать-мөр, земля-жер.
5. »Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні» (тұрақты сөз тіркестерінің мағынасын ашу)
1)Қыздың жиған жүгіндей. Ит терісін басына қаптады. Көрер таңды көзімен атырды.
2)Ат ізін салмады. Түсі игіден түңілме. Көзді ашып- жұмғанша.
3)Ит өлген жер. Екі білегін сыбанып. Айы оңынан туды.
6. »Тіл және сөйлеу» (Постер әдісімен қорғау. Сызбамен жұмыс)
Сөйлеу не үшін қажет? Ол не арқылы жү. зеге асады? Сөйлеудің неше түрі бар?
Мұғалім: Тарихи қоғамдық жағдай өзгерсе де, бұл сөздердің құндылығы өзгермейді. Қорыта айтқанда, адам да, нәрсе де тозады, жоғалады, асыл сөз мәңгі жасайды.
Ана тілім- әрекетім, азығы
Бар ғаламды тануымның қазығы.
Ой- санамның өсуінің куәсі,
Ғасырлардың кейінгіге әз үні.
Ана тілім- бәрін сөйлер шежірем,
Тілсіз нені білдіре алам, не білем? !
Тілім барда ғана мынау ғаламның
Кілтін табар саналысы сезінем.
О, адамдар, қадіріне жетіңдер,
Ана тілің- анаң, сыйлап өтіңдер.
