Биылғы оқу жылының төртінші тоқсаны əлемде болып жатқан пандемия жағдайға байланысты қашықтан оқытуға көшуге мəжбүр етті. Мұғалім, ата-ана, оқушы үшін тосын болса да қашықтан оқытуды тез игеріп кетуге тырыстық. Қашықтан оқыту мұғалімгге бірқатар жауапкершілік жүктеді жəне менің бір аңғарғаным мұғалімнің АКТ-де сауаттылығының өте жоғары болу керектігін көрсетті. Сондықтан мен қашықтан оқыту туралы көп ізденіп, вебинарларға қатысып, білімімді молайтуға тырыстым. Қашықтан оқытуда мұғалімге салмақ басым түседі, бетпе-бет кездесіп оқығандай емес, экранның ар жағында отырған оқушының пəнге деген қызығушылығын төмендетіп алмай, ынтасын арттырып, сапалы білім мен кері байланысты жүйелі жүргізу үшін мұғалім əуелі өз жұмысын реттеп, қашықтан оқытуды жүйелі ұйымдастырып алу керек.
Əуелі, қашықтан оқытуды қалай жүргізетінін анықтаңыз жəне бірінші кезекте оқушылармен қалай жұмыс істейтініңізді ойлаңыз. Оқушылармен тікелей эфир өткізілетін немесе онлайн-кездесу тағайындалған уақыт туралы келісесіз. Онлайн-сабақта сіз материалдарды түсіндіресіз, оқушылардың сұрақтарына жауап бересіз жəне оларға сұрақ қоясыз, оқушылар тапсырмаларды орындауды жалғастыру үшін, сөйлесу үшін сұхбат жасау керек. Жұмысты жүйелеу үшін бір апта сияқты уақыт кезеңін алып, оқушылардың оқу пəні бойынша жұмысын ұйымдастырыңыз жəне өзіңізге үш сұрақ қойыңыз:
- Мен оқушыларымды неге үйреткім келеді (олар қандай оқу нəтижелеріне жетеді)?
- Оқушылар мұны қалай үйренеді (олар оқу нəтижелеріне қалай жетеді)?
- Мен оларға қалай қолдау көрсете аламын (мен оларға оқу нəтижелеріне қол жеткізуге қалай көмектесемін жəне оларға қол жеткізгенін қалай білуге болады)?
Жауаптарға сүйене отырып, өзіңіз үшін жұмыс жоспарын құрыңыз: қандай оқу материалдарын жасау керек, балалардың жұмысын қалай бақылау керек, оларға кері байланысты қалай жəне қашан беру керек. Оқушылармен қалай байланысатыныңызды анықтаңыз Оқушылардың оқу материалдарын қолдана алатындай тетіктері болуы керек. Егер сіз оқушылармен жұмыста кейбір платформаны (блог, сайт, хабаршы, жабық топ жəне т. б.) пайдалансаңыз, онда оқушылар қашықтықтан оқыту арқылы жұмыс істей алады. Егер мұндай платформа болмаса, онда оқу материалдары электрондық журнал арқылы берілуі мүмкін Оқу материалдарын жасауды бастаңыз Қашықтан оқытуда "оқулық, мына беттерін ашамыз, оқу жəне сұрақтарға жауап беру" электрондық журналындағы тапсырмалар оқу функциялары болмағандықтан мағынасыз болады. Оқу жұмысын қашықтан ұйымдастыру-оқушының білмейтін жəне білмейтіндігін өздігінен түсінуге көмектесу. Ал бұл үшін оқушыда біз жұмыс істейтін жас тобына (сыныпқа) арналған оқу материалдары мен тапсырмалары болуы тиіс. Оқу материалдарына жұмыс нұсқауларын қосыңыз, тапсырма бойынша жұмыс істеу үшін жəне материалдарды зерттеу үшін қажетті уақытты, қажетті стратегияларды, ұсыныстар мен кеңестерді көрсетіңіз. Басқа біреу жасаған дайын оқу материалдарын қолдануға болады, бірақ Сіз өзіңіз де жасай алатыныңызды біліңіз жəне жасауға тырысыңыз. Енді мен сіздерге оқу материалдарын əзірлеуге көмектесетін сандық қызметтердің тізімін ұсынамын. Бірақ, сандық қызметтерді қолдануда тап болуыңыз мүмкін сын-қатерлерді ескеріңіз
І. Сабақта жұмыс істемейтін оқушылар қашықтан жұмыс істей алмайды. Мұнда əрбір мұғалімге ұсынуға болатын жалпы ереже жоқ. Əрбір оқушы бойынша жеке шешу керек. Біреу үшін сыныптастарымен бірлескен жұмыс, біреу үшін басқаша берілген оқу материалы, біреу үшін мұғаліммен жеке кеңес беру жəне т. б. жəне жазалау шараларын қолданудан аулақ болуды ұсынамын. Уақытша бұл біреуге жұмыс істеуге көмектеседі, бірақ ұзақ мерзімді перспектива үшін бұл сəтсіз стратегия. Бұл оқушыдан оқуға деген ұмтылыс пайда болмайды.
ІІ. Оқу материалын жасауға уақыт кетеді. Біз оқушылардың жадын тексеру үшін емес, оларды үйрету үшін оқу материалын жасаймыз. Біз сыныпта оқушыларға өте жақсы білетін нəрсені бергенде, басқа нəрсе — бұл білім олардың басында пайда болатындай етіп, үйде жұмыс істеген кезде де маңызын жоғалтпау керек.
ІІІ. Балалар атқаратын жұмысты ойластыру керек. Оқушылардың қолында google жəне т. б. бар, сондықтан оқушылар үшін тапсырмалар сапасын ойластыру керек.
Сонымен қатар, мұғалім, мына қателерді де болдырмауға тырысыңыз
1-қате. Электрондық журналға оқушы үшін тапсырмалар тізімін құру (біз қоюға үйренген үй тапсырмасы ретінде). Біздің міндетіміз-оқушылар үшін тапсырма емес, олардың оқуын құру.
2-қате. Оқушыны қалай бақылау туралы ойлау. Бұл жағдайда біз бірінші кезекте, оған қалай көмектесуге емес, белгіні қалай жəне не үшін қою туралы ойлайтын боламыз.
3-қате. Қорытынды емес, оқу үдерісі үшін баға қою. Оқушы оқу материалын оқыған кезде өзін— өзі тексеру үшін тестпен жұмыс істейді, сұрақ қояды, қате жіберуі мүмкін, бұл процесті біз өз кері байланысымыз бен сыныптастарымыздың көмегімен, мысалы, бірлескен чатта қолдаймыз. Ол үйренген кезде, біз жұмысты белгілі бір уақыт ішінде жасаған жұмыстың нəтижесі ретінде белгілейміз.
4-қате. Оқушылардан тапсырмаларды суретке түсіруді жəне сізге поштаға жіберуді сұрауыңыз. Бірақ бұл сұраныс тапсырманы орындай алмайтын оқушыларға жəне сіздің кері байланысыңыз қажет болған жағдайда ғана осылай жасауға болады.
Келесі анықтайтын жүйелі жұмыстың бірі - қандай сандық қызметтерді пайдаланатыныңызды анықтау.
Мен бірнеше сандық қызмет түрлерін айтып көрейін, олардың қайсысымен оқушылармен жұмыс істеуге қатыстыратынын өзіңіз біліңіз.
Онлайн-кездесу
Нақты уақыт режимінде онлайн-сабақ ұйымдастыратын қызметтер.
Zoom zoom.us/
Бейнеконференциялар мен вебинарлар өткізуге арналған сервис. Тегін нұсқада кездесулер 40 минутқа дейін жəне 100 адамға дейін өткізуге болады. Оқушылар кездесуге телефон арқылы (zoom қосымшасын орнату ұсынылады) немесе компьютер арқылы қосыла алады. Кездесудің əрбір қатысушысы дауыспен сөйлеуге, бейне көрсетуге жəне өз экранын бөлісуге мүмкіндігі бар. Оқушылармен бетпе-бет кездесіп, бір-бірін көріп, мұғалімді көріп, жанды сабақ өткізуге септігі бар.
Facebook Live
Тікелей Facebook бейне Трансляция. Жанды хабарларды іске қосуға жəне онлайн сабақтар өткізуге болатын жабық сынып тобын жасаңыз. Тегін жəне уақыт бойынша шектеулер жоқ.
Instagram Live. Instagram бейне Трансляция. Сіз өз шотыңызда жасай аласыз. Егер оқушылар сізге қол қойса, олар эфирге шығу туралы хабарлама алады. Немесе жабық сынып тіркелгісін жасау жəне онда онлайн кездесулер жүргізу.
WiziQ www. wiziq. com/ Онлайн-оқытуды ұйымдастыруға арналған Сервис. Оқушылар қосылатын сынып құрылады (олар осы ортада тіркелгі жасау керек). Мұнда қарым-қатынас жасауға, тапсырмалар мен хабарландырулар жариялауға болады. Онлайн-кездесулер өткізуге болады. Тегін нұсқада тек 10 қатысушы курс пен бейне кездесуге қосыла алады.
Periscope. Тікелей эфир өткізуге арналған қосымша. Оқушылар сіздің хабарламаларыңызды көру үшін, олар бұл қосымшаны телефонға орнатып, аккаунт жасауы керек.
Skype. Бейнеконференция өткізуге арналған сервис. Əрбір оқушының Skype аккаунты болуы керек. Сынып тобы құрылады жəне белгілі бір уақытта қоңырау соғылады, оған топтың барлық қатысушылары қосылады. Оқу мазмұнын беруге болатын сервистерді атап өткім келеді.
Видео. Бейнені камераға (мысалы, телефонға) жазу арқылы немесе экранды жазу арқылы жасауға болады.
Screencast-O-Matic https: //screencast-o-matic. com Скринкаст (монитор экранынан бейне), веб-камера арқылы бейне немесе веб-камерадан экранды жəне Суретті бір уақытта жазуға мүмкіндік береді. Бейне 15 минуттан аспайтын уақытқа жазылады жəне компьютерге сақталады немесе YouTube-да жарияланады. Экрандағы бейне түсіру жақтауын қажетті өлшемге дейін өңдеуге болады. Жазуды кідіртуге жəне экрандағы раманың орнын өзгертуге болады. Бұл сервистің көмегімен болады: техникалық оқытуды жазу (бағдарламалар мен сервистермен жұмыс істеу бойынша нұсқаулықтар); тақырып түсіндірмесін жазу (сабақ, дəріс); жаттығулар мен мысалдар шешімдерін жазу.
Google құжаттарындағы жұмыс парақтары. Google құжаты арқылы оқу материалын жасаңыз жəне оқушыларға қол жеткізіңіз. Олардың əрқайсысы өздері үшін көшірме жасайды, мұғалімге түсініктеме беру құқығы бар жəне жеке немесе біреумен бірге жұмыс істейді (міндетке байланысты). Осылайша балалардың жұмысын бақылауға жəне оларды бағыттауға ыңғайлы.
Edpuzzle https: //edpuzzle. com/. Edpuzle көмегімен мұғалім бейнеге бір дұрыс жауап нұсқасымен викториналар немесе ашық сұрақтар немесе аудио, мəтіндік түсініктемелер немесе аудиотректер форматындағы түсініктемелер қосу арқылы интерактивті бейне жасай алады. Бейне YouTube, Vimeo, National Geographic сияқты түрлі веб-сайттардан қосылады. Edpuzzle-де сынып құрылады жəне мұғалім осы оқу материалымен оқушылардың жұмысын бақылай алады. Өзін-өзі тексеру сынақтарына арналған сервиестерді ұсынғым келеді. Осы сервистердің көмегімен оқушылар оқу тақырыбындағы түсініктерін тексере алады.
LearningApps https://learningapps.org/. Өзін-өзі тексеру үшін əртүрлі қосымшаларды жасауға мүмкіндік беретін қарапайым сервис: мəтін, викториналар, жіктеу, интерактивті бейне жəне т. б.
Kubbu http://www.kubbu.com. Кез келген оқу пəндері бойынша интерактивті тапсырмалар. Quizlet https://quizlet.com/ Кез келген оқу сатысы немесе кез келген оқу пəні үшін қолдануға
болатын флеш-карталар мен ойындар жасауға мүмкіндік беретін Сервис. Quizlet көбінесе шетелдік сөздерді зерттеу қызметі ретінде қарастырылады.
H5P h5p. org. Өзін-өзі тексеру үшін интерактивті тапсырмаларды жасауға болатын Платформа кез-келген түрге ие. Тапсырмалар оқушыларға сілтеме бойынша беріледі.
Google-құжаттарда жұмыс істеу Оқушылар Google құжаттарында тапсырмалар бойынша немесе жеке жұмыс істей алады. Мұғалім тапсырма бойынша оқушының алға жылжуын қадағалай алады, тапсырманың орындалуына түсініктеме береді, оқушыны бағыттай алады.
Classtime https://www.classtime.com/ Платформа ұраны-оқушылармен жұмыс істеу үшін мұғалімдерге көп уақыт — Əр түрлі интерактивті материалды (викторина, шындық/өтірік, жіктеу, сұрыптау, мəтінді таңдау) жəне оқу процесін мониторинг жасау үшін ыңғайлы сервис.
Genially платформасының да сервистерін ұсынамын, интерактивті плакаттар, инфографика жасап, оқу мазмұмын түрлендіріп, түсіндіруде оқушыларға қызықты.
Мұғалім жұмысын ұйымдастыруда тағы бір маңыздысы - кері байланысты жүргізу.
Сіздің оқушыларыңыздан кері байланыс алуға ұсынатын сервистер.
Direct Poll https://strawpoll.de Бұл қызмет бірнеше секундта сауалнама жасауға болады. Оны
оқушылардан кері байланыс алу үшін пайдаланыңыз. Сұрақтар рефлексивті, оқу немесе дауыс беруді өткізу мақсатында құрылуы мүмкін.
Google Form Формалар көмегімен оқу тестін, кері байланыс формасын жəне сауалнаманы жасауға болады. (осы платформа ұялы байланыс телефонында қолдануға өте тиімді, оқушыларға қиындық туғызбайды жəне қатесін білуге, қанша дұрыс жауап берген нəтижесін көреуге де ыңғайлы, мен осы плафторманы жиі қолдандым, мұғалімге де ыңғайлы)
Quizizz http://quizizz.com Викториналар жасау қызметі. Оқушылар викторинадан өтіп, мұғалім əр оқушы бойынша статистиканы көреді.
Kahoot. Kahoot көмегімен да викториналар, тест құрастыруға болады.
Осы платформалар арқылы оқу процесін құру ыңғайлы: оқу материалдарын орналастыру, талқылау жүргізу, кері байланыс алу жəне ұсыну.
Google Classroom https://classroom.google.com/
Google Sites https://sites.google.com/
Мысалы, facebook тобы, оған бүкіл сыныппен қатысуға болады. Оқушылармен байланыста болу ыңғайлы жəне онлайн-сабақтар өткізуге болады.
Canva. Биыл халықаралық форматта "білім беру үшін Canva" əлеуметтік жобасы іске қосылды. Енді бұл платформа виртуалды сынып құруға жəне командалық жұмыс жүргізуге мүмкіндік береді. Сілтеме арқылы сіз мүмкіндіктері мен тегін шағын курс "сынып үшін Canva" табасыз https://www. canva.com/ru_ru/obrazovanie/distantsionnoe-obuchenie/
Qrmania.ru сервистік қызметін де айтар едім қолдануға болады деп, оқушылар телефонына сканер бағдарламасын қондырып алады, сіздің жасырын берген сұрақтарыңызды сканер арқылы тауып, жауабын айтады, оқушыны қызықтыратын тəсілдің бірі.
Мен мақалада оқу жұмысын қашықтан ұйымдастыруға байланысты біраз маңызды аспектілерді жеткізуге тырыстым. Қашықтан оқыту нені түсіндірді: мұғалім үшін АКТ сауаттылығының өте жоғары болуын, түрлі білім беру форматтарында жұмыс жасай білу керектігін ұғындырды, сондықтан əріптестерімді оқытуда, білім беруде түрлі сандық білім беру қызметтерін жан-жақты қолдана білуді үйренуге шақырамын. Соңғы кездері YouTube желісінде қашықтан оқыту кезінде қолдануға болатын сандық қызметтердің түрлерін қолдануды үйрететін ақпараттық хабарлама-видеолар жеткілікті, осыны да мұқият қарап, үйренуге болатынын айтқым келеді.
Пайдаланған əдебиеттер
1. «Ақпараттық технология жəне қашықтықтан оқыту». Мұхамбетжанова С. Т. п. ғ. к
1. YouTube желісіндегі қашықтан оқытуда қолдануға болатын интернеттік сервистер туралы хабарлар.
