«Егер біреумен түсінікті тілде сөйлессең, тіл табыса аласың. Ал, оның анатілінде сөйлер болсаң, ол сені жүрегімен түсінеді», – деп Оңтүстік Африка Республикасының сегізінші қара нәсілді президенті Нельсон Мандела айтқандай, тілін біліп сыйласаң, түрінен орын берер. Біздің Қазақстанда да солай емес пе? Өзге ұлт өкілі қазақ тілінде сөйлесе, қуаныштан төбеміз көкке екі елі жетпейтіндей боламыз. Оны барынша қолдап, қолдан келгенше көмегімізді көрсетеміз. Өзге елде болғанда осылай қуанышқа бөлеу үшін біз де олардың тілін үйренуіміз керек.
Тід үйрену оңай шаруа емес, ол үшін қызығушылық пен табандылық қажет болады. Тілге қызығып оны үйренуге, білуге асық болып, табандылығымызбен оны үйрену жолдағы қиындықтарға тойтарыс береміз. Көп тіл үйрену үшін үйренетін тілдеріңнің тізімін жасаған абзалырақ. Көпшілік адамдар халықаралық тілдерді бірінші үйренеді.
Халықаралық тілдер – қарым-қатынас үшін арнайы жасалған тілдер. Халықаралық тілдер тізімінің түрлері көп. Дегенмен БҰҰ-ның жасаған тңзңмң барлығынан ұтымдырақ екені рас. Ол тізім бойынша төмендегі тілдер бар:
- Ағылшын тілі;
- Орыс тілі;
- Қытай тілі;
- Араб тілі;
- Испан тілі;
- Француз тілі:
Халықаралық тілдер тізімен көрінудің өз талаптары бар:
- Қолданушылар саны көп болу керек;
- Үйренуге жеңіл болу керек;
Халықаралық тілдер тізімін әр адам әр түрлі жасайалады. Дегенмен барлық тізімде ағылшын тілі жүретінді белгілі.
Ағылшын тілі – Үндіеуропа тілдері жанұсының батыс герман тобына жататын тіл. Ағылшын тілі ежелгі тіл болып есептеледі, ол қазіргі Ұлыбритания аумағын ежелден басып алған Англосакссондардың тілі, бірақ жауланған кельттердің тілдері де әсерін тигізген. Ағылшын тілі көптеген мемлекеттерде қолданылады. Олардың қатарында негізгі осы мемлекеттер бар:
- Ұлыбритания;
- АҚШ;
- Ауыстралия;
- Жаңа Зеландия;
- Канада;
- Ирландия,
Халықаралық тілдерге қойылатын талаптан ағылшын тілі өткен. Ең алғашқы шарт – көп таралуы. Ағылшын тілі – сөйлеушілер жағынан қытай тілінен кейінгі екінші орынды алады. Соған қарамастан ағаылшын тілін қолданушы мемлекеттер көп. Олардың жоғарыда аталғандары өздерінің мемлекеттік тілі ретінде қолданса, қалғандары ұлтаралық қарым-қатынас ретінде қолданады.
Екінші шарты – үйренуге жеңіл болуы. Ағылшын тілінің тарихына үңілсек, жаугершілік замандарда ағылшындарды көптеген мемлекеттер жаулап алып, тіл көптеген өзггерістерге түсккен. Содан кейін ағылшын тілі үйренуге жеңіл болып қалған. Ағылшын тілінің басты ерекшеліктері:
- Фонетика жүйесінде дыбыстардың көпшілігі біресе созылыңқы, біресе қысқа айтылады. Осыған орай, Ағылшын тілінде сөз мағынасы бірсыдырғы өзгеріске түсуі мүмкін;
- Морфология саласындағы өзгешелік: сын есіммен сан есімнің барлық жалғаулары, септіктері, сондай-ақ, зат есіммен етістік аффикстерінің көбі бұл күнде өзгерістерге түскен.
Ағылшын тілінде сөз бен сөзді байланыстаратын қосымшалар, артикльдер, сондай-ақ көмекші етістік сияқты жаңа тұлғалар, формалар пайда болған. Ағылшын тілінің жазу ережелері айтылуында айырмашылықтар жасайды. Орфографиялық ережелер бойынша бұрынғы және қазіргі ағылшын тіліндегі дыбыстардың өзгерістері жазуда қатаң сақталады.
Қорыта кеклгенде, ағылшын тілі халықаралық тілдердің алдыңғы қатарын иемденген тіл. Оның халықаралық тіл болуының өзі оны білуді міндеттегендей. Жақандық бәсекелестіктің заманында ағылшын тілін білу басты міндет.
