Жобалық технологиялар постиндустриалды қоғамның адам өмірінің тез өзгеретін жағдайларына бейімделу қабілетін көздейтін ХХІ ғасыр технологияларына жатады. Жобалық оқытуды қолдану теориясы мен тәжірибесінің негіздері ғалымдар мен зерттеушілердің көптеген еңбектерінде жасалды.
Жобалау технологиясы - біртіндеп күрделене түсетін практикалық тапсырмалар-жобаларды жоспарлау және орындау процесінде білім алушылардың білімі мен іскерлігін алатын оқыту жүйесі. Жобалар технологиясы әрдайым белгілі бір уақыт аралығында орындайтын студенттердің белсенді өзіндік жұмысына (жеке, жұптық және топтық) бағытталған. Бұл тәсіл топтық оқыту тәсілімен үйлеседі. Ғалымдардың пікірінше, бүкіл білім беру процесін жобалық оқытуға ауыстыру орынсыз.
Жобалық оқытудың мақсаты: білім алушылардың жетіспейтін білімдерін әртүрлі көздерден алуға жағдай жасау; алған білімдерін танымдық және практикалық міндеттерді шешу үшін пайдалануға үйрену; коммуникативтік біліктерін дамыту; оқушылар әртүрлі топтарда (командаларда) жұмыс істеу; оларда зерттеу біліктері қалыптасады (проблеманы анықтау, ақпарат жинау, бақылау, эксперимент жүргізу, құрылымды талдау гипотезалар, жалпылау); жүйелі ойлау, зейін, қиял және есте сақтау дамиды.
Жобалық оқытудың міндеті оқушылар: - әр түрлі көздерден жетіспейтін білімді өз бетінше және ықыласпен алуға; - танымдық және практикалық міндеттерді шешу үшін алған білімдерін пайдалануды үйренуге; - әртүрлі топтарда жұмыс істей отырып, коммуникативтік дағдыларды игеруге; - зерттеу дағдыларын дамытуға (проблемаларды анықтау, жинау дағдылары) жағдай жасау болып табылады талдау, гипотезаларды құру, жалпылау); - жүйелі ойлауды дамытады.
Жобалық оқытудың негізінде мынадай қажеттілік туралы идеялар жатыр: жобалық ойлауды қалыптастыру; педагогикалық процестің тұтастығын қамтамасыз ету; білімді өз бетінше алуға жағдай жасау; білім алушылардың өз бетінше білім алуына оң уәждемені қолдау; ақпараттық-білім беру кеңістігінде бағдарлану біліктері мен дағдыларын қалыптастыру; өз білімін өз бетінше құрастыру. Жобалық оқыту теориясы интегративті болып табылады, өйткені ол оқытудың барлық басқа теориялары мен тұжырымдамаларын белгілі бір дәрежеде синтездейді.
Жоба технологиясы әрқашан бір жағынан оқытудың әртүрлі әдістері мен құралдарын қолдануды, екінші жағынан ғылымның, техниканың, технологияның және шығармашылық салалардың әртүрлі салаларынан интеграцияланған білім мен дағдыларды қолдануды қарастыратын мәселені шешуді қамтиды [1].
Жобалық іс-әрекет барысында мұғалім ақпарат көздерін ұсына алады, Оқушылардың ойларын өздігінен іздеу үшін дұрыс бағытқа бағыттай алады. Бірақ нәтижесінде студенттер әр түрлі салалардағы қажетті білімді қолдана отырып, мәселені өздері немесе бірлесіп шешуі керек. Мәселе бойынша барлық жұмыс, осылайша, жобалық қызметтің аймағы анықталады.
Жобалық оқытуда орталық орынды-білім алушы алады. Педагог оның шығармашылық қабілеттерін дамытуға жәрдемдеседі; педагогикалық процесс қызметтің логикасында құрылады, бұл оның оқуға деген ынтасын арттырады. Жоба бойынша жұмысқа жеке көзқарас әрбір білім алушының дамудың жаңа деңгейіне шығуын қамтамасыз етеді. Педагог оқушылардың базалық білімін дамытуға кешенді түрде келеді.
Жалпы, «жобалық оқыту» ұғымының мәні «жоба», «Жобалық қызмет», «шығармашылық жобалар әдісі» сияқты ұғымдармен тығыз байланысты. Жоба - бұл өздігінен жасалған және жасалған өнім-идеядан оны жүзеге асыруға дейін. Жобалық қызмет-бұл жобаларды орындауға бағытталған қызмет.
К. М. Кантор жобаны адам санасының шығармашылық белсенділігінің көрінісі ретінде қарастырады, ол арқылы мәдениетте болмыстан болмысқа белсенді көшу жүзеге асырылады. Бұл жобаға кез-келген еңбек процесін құрайтын сананың нақты формасы ретінде үлкен мән береді [2].
Мектеп оқушыларының жобалық іс-әрекеті кәсіпқойлардың дизайны мен Жобалық іс-әрекетінің кейбір ерекшеліктеріне ие, бірақ сонымен бірге оның өзіндік, сапалық ерекшеліктері бар, олар ең алдымен оның әлеуметтік мәні бар, түпкілікті нәтиже ретінде әлеуметтік маңызы бар еңбек қызметі емес, оқу іс-әрекетінің белгілі бір түрі ретінде оның түрлік қасиеттеріне байланысты өнім.
Оқушылар өз бетінше жасалған өнімді - идеядан оны жүзеге асыруға дейін, субъективті және объективті жаңалыққа ие және мұғаліммен субъективті өзара әрекеттесу жағдайында жүзеге асырылатын оқу жобаларын орындайды. Оқу дизайны таным процесінің екі жағын байланыстырады: бұл оқыту әдісі және алынған білім мен дағдыларды практикалық қолдану құралы.
Оқушылардың жобалық іс-әрекеті-оқу процесінің әртүрлі аспектілерінің бірлігі мен сабақтастығын қамтамасыз ететін және оқу субъектісінің жеке басының дамуын жүзеге асырудың құралы болып табылатын шығармашылық жобаны құру үшін саналы түрде қойылған мақсатқа жетуден тұратын оқу-танымдық іс-әрекеттің бір түрі.
Жобалық қызмет - бұл оқу процесінің әртүрлі аспектілерін-мазмұнды, процедуралық, коммуникативті және басқаларын үйлестіруді қамтамасыз ететін, ойын, танымдық, трансформациялық, коммуникативті, оқу, теориялық және практикалық қызмет элементтерінің кіріктірілген қызмет түрі.
Адам проблемалық жағдайды шешіп, оны рефлексивті түрде зерттейді, жаңа дағды, жаңа қабілет пайда болады және объективті түрде қажет, оны орындау кездейсоқ емес. Өйткені оқушылардың жобалық қызметі мұғалімнің тікелей басшылығымен жүзеге асырылады.
Ұйымдастырылған оқу процесі барған сайын өзін-өзі оқыту процесіне айналады: студент егжей-тегжейлі және шебер ұйымдастырылған оқу ортасында білім беру траекториясын таңдайды. Курстық жобаны құру бойынша шағын бригада құрамында жұмыс істей отырып, білім алушы пікірлестердің шығармашылық ұжымында әлеуметтік өзара әрекеттесу тәжірибесін алып қана қоймай, алған білімдерін өз қызметінде де пайдаланады. Оқытуды ұйымдастырудың бұл түрі оқытудың тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Ол жеке тұлғаның дамуына мұғалімдердің өзін-өзі жүзеге асыруына ықпал ететін тиімді кері байланыс жүйесін қамтамасыз етеді.
Осылайша, жоба әдісі іздеу, шығармашылық, белгілі бір дидактикалық есептерді шешу әдісі деп айтуға болады. Оқушылар үшін бұл өз білімдерін көрсету, өз ойын білдіру тәсілі. Жобалық іс-әрекетте басты рөлді балаларды дұрыс бағытқа мұғалім атқаратынын атап өткен жөн.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Чечель И. Метод проектов: субъективная и объективная оценка результатов // Директор школы. 1998. №4. - С. 7-12.
2. Электронды дереккөз. platona. net›load/knigi_po_filosofi. .
