Зияткерлік мектептер білім берудің жаңа модельді жобасын бастауыш, орта, жоғары мектепте іске асыратын, зерттейтін, талдайтын, дамытатын, енгізетін эксперименттік алаң болып танылады. Название: Осы мақсатқа жету үшін Біздің мектебіміз төмендегі 7 бағыт бойынша жұмыс жасайды.
- Басқарудың жаңа үлгісі;
- Кіріктірілген білім бағдарламасы;
- Сабақ беру мен оқыту;
- Білім сапасын бағалау;
- Мұғалімдердің кәсіби дамуын қолдау;
- Дарынды балаларды іздеу және оқыту.
Мектеп миссия да еліміздің зияткер әлеуетін дамытуға, Қазақстанның дамуына үлес қосуға құлшыныс танытатын, бәсекеге қабілетті азаматтарды тәрбиелеу болыпылады. Бұл бірден-бір ұстаздар қауымына жүктелген абыройлы міндет. Соған орай ұстаздар өз біліктілігін арттырып, тәжірибе алмасып отыруы уақыт талабы. Біздің мектебіміз осы бағытта үздіксіз, талмай жұмыс істеп келеді. Аймақтың жалпы білім беретін мектептеріне тәжірибе тарату мектебімізде дұрыс шешімін тапқан. Біздің білім ордамыз білім мен инновацииң, зерттеудің, сыни ойлау мен патриотизмді көрсетудің ашық алаңы болып табылады. Мектебіміз қала мектептерімен және жоғары оқу орындарымен тығыз байланыста. Жыл сайын қалалық деңгейде «Жалпы білім беретін мектептерге Назарбаев Зияткерлік мектептерінің іс-тәжірибесін трансляциялау» тақырыбында семинар-практикум өтіп тұрады. Мен, қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімі Шаяхметова Гульнар Алшановна «Ісәрекеттегі зерттеуді ұйымдастыру» тақырыбы аясында өз іс-тәжірибеммен бөлістім. Семинарпрактикум екі бөлімнен тұрды. Бірінші бөлімде Іс- әрекеттегі зерттеуді ұйымдастыру барысы жөнінде теориилық түсінік берілсе, екінші бөлімде практикилық жұмыстар жасалынды. Теориялық тұрғыдан қаралған сұрақтар.
1. Іс-әрекеттегі зерттеу дегениміз не?
Бұл ретте ең маңыздысы жүйелілік. Іс-әрекеттегі зерттеуде мұғалім сыныптағы жағдайды зерттеп, оған қатысты болжам жасайды. Белгілі бір ситуацииң болу себебін анықтау үшін, жағдаятты жан-жақты бақылау керек. Бұндай бақылау белгілі бір қорытынды жасауға алып келеді. Жүйелі зерттеу тәжірибемізді өзгертуге, анықталған жағдаятты басқаша жасауға рефлекцияны дамытады. Іс-әрекеттегі зерттеу - Действие исследования - Оыту мен оқу тәжірибесін жетілдіру мақсатында бірізді, тізбектелген, жоспарланған іс-әрекеттерді ейторындауды, аналитические анализы-анализы зондіндас. Іс-әрекеттегі рефлекция-алдыңғы қадамдарды жоспарлау және орындау мақсатында іс-әрекет жасау (мысалы, оқыту мен оқу), іс-әрекет нәтижелдерінінінін і
2. Іс-әрекеттегі зерттеуде ақпаратты жинақтауды қалай жоспарлауға болады? Зерттеу бағыты: нысана, қажетті мәліметтер; Қолдағы бар мәліметтер: алдағы жиналатын мәліметтер, салыстыру; Қатыстырылым: кімнен? қанша адам? қалай іріктеу керек? ; Тередик: қандай мәселелер? , зерттеу аясы; Уақыт шегі: дерек жинауға бөлінетін уақытты нақтылау; Адами ресурсстар: әдіс, білім, зерттеушілік дағды.
Сандық және сапалық деректер. Сандық деректер- зерттеу сұрағы бойынша нақты объективті деректер (сауалнама, тестілеу). Сандық деректер (зерттеу басында және аяғында жүргізіледі) анализ, мониторинг жасауға мүмкіндік береді. Сапалық деректер- талдауды қажет ететін хабарлы деректерден тұрады.
- Жеке сұхбаттасу барысындағы мәліметтер;
- Құжаттарды, есептерді қарау кезінде анықталған мәліметтер;
- Бақылау негізіндегі жазба ақпараттар;
- Бақылаушының толық ұғындырулары мен ескертпелері.
3. Деректердің шынайылығы мен сенімділігін қалай тексеруге болады?
Шынайылық- ішкі және сыртқы болып бөлінеді. Ішкі шынайылық- зерттеу мәселесінің себепсалдарын анықтау үшін керек. Сыртқы шынайылық- таңдау мен іріктеуде қателердің жоқтығы (ерекше адамдарға, ерекше жерлерде, ерекше уақытта) Сенімділік- деректерді бірнешетижіліғітала.
4. Іс-әрекеттегі зерттеу жүргізудегі дерек жинау әдісін талдау Сауалнама - ең көп таралған зерттеу құралы. Жабық сауалнамада жауаптың бірнеше нұсқасы беріледі. Ашық сауалнамада қатысушылар сұрақтарға өз сөздерімен жауап береді. Жартылай құрымдастырылған сауалдамада қатысушыларға жауап нұсқалары ұсынылады және өз жауабын жазуға да мүмкіндік беріледі. Сауалнаманың негізгі бөлімі зерттеудің мақсатына байланысты негізгі (нақтылау және сүзгі) сұрақтардан тұрады.
Сұхбат алу үшін зерттеу мәселесіне бағытталған сұрақтар құрастырылуы керек. Сұхбатты зерттеуге тартылмаған адаммен сынқтан өткізген дұрыс. Сұхбат жаңа проблеманы анықтауға мүмкіндік береді. Ұзақтығы 5-30 минут болуы мүмкін. Құрылымдалған сұхбат- р адамға біріңғай мәнерде бірдей сұрақтар беріледі. Жартылай құрылымдалған сұхбат- сұрақтар тізімі бағыттаушылық негізде болып келеді. Құрылымдалмаған сұхбат - сұхбат берушіңің өз көзқарасы негізінде бір мәселе негізінде әңгімелеп беруі.
Бақылау үдерісінің кезеңдері:
- Мақсат пен міндеттерді анықтау;
- Бақылау объектісін, нысананы және жағдаятты таңдау;
- Бақылау әдісін таңдау;
- Бақылау көзін анықтау;
- Бақылаушының нәтижелерді тіркеу әдістерін таңдауы;
- Бақылау жүргізе отырып, нәтижелерін тіркеу;
- Алынған ақпараттарды өңдеу және интерпретациялау.
Бақылау жасауға қойылатын талаптар:
- Мақсат қою;
- Объектілік;
- Бақылау жоспарын жасау;
- Бақылау жүргізуге дайындық;
- Бақылау жүргізуде орын алуы мүмкін қателер;
- Алынған ақпаратты салыстыру, өлшеу, өңдеудің жоспарлау;
- Қажетті бақылау нысандарын бекіту.
«Балаға өз бетімен зерттеуге мүмкіндік туғызған сайын одан әрі жақсы оқи түседі» Питер Клайн
Оқушылардың танымдық қызығушылығын үш деңгейге бөлуге болады.
- жоғары деңгей: зіме істетші - мен сонда түсінемін. Оқушы танымдық міндеттерді өздігінен шешуге ұтымды жолдарды қолдана білуімен, жаңаны білуге деген қызығушылығының жоғары болуымен және өз іс-іс-рекетінтінағыла;
- орта деңгей: маған көрсетші - менің есімде қалады. Оқушы танымдық ис-әрекет деңгейін өздігінен орындауды оқытушының көмегін қажет етуімен сипатталады;
- төменгі деңгей: маған айтшы - мен ұмытып қаламын; оқушы тапсырманы қайталаумен шектеліп, оқытушының көмегімен орындайды.
Ағылшын психологі Уильям Глассер зерттеулері бойынша оқушы:
- 10% оқығанынан,
- 20% естігенінен,
- 30% көргенінен,
- 50% көріп, естігенінен,
- 70% басқалармен бірге талқылағанынан,
- 80% зі сезінгенінен,
- 95% басқа біреуге үйреткенінен қабылдайды екен.
Оқушының ізденушілік қасиетін қалыптастырудың ең тиімді тәсілі (ізденушілік) - оқушының ғылыми зерттеу қоғамын ұйымдастыру.
- Зерттеушілік процесс барысында оқушылар белгілілер фактілер мен құбылыстарға берілетін түсініктемелер мен дәлелдеулерді өз бетінше іздестіпіп, түсінуіне тура келеді.
- Оқушыларды зерттеу әдісіне үйрету, оларға зерттеушілік дағдыларын қалыптастыру арқылы танымдық қабілетін дамытып жетілдіруге мүмкіндік тудырады.
«Шәкірт - нығырлай беретін ыдыс емес, керісінше тұтандыруды талап ететін шырақ»
Елдің ертеңі білімнің тереңдігі мен өлшенеді. Олай болса оқушылардың жеке шығармашылық мүмкіндіктерін дамыту және оларды шынайы өмірдегі дара тұлға етіп дайындау мұғалімнің басты мақсаты.
